#### BAL w wyjątkowym, nieśmieszkowym wydaniu #####

Jak funkcjonują ukraińskie biura architektoniczne podczas wojny? Salva Balbek z pomocą
kolegów i koleżanek z biura przearanżowali na centrum pomocy kijowską kawiarnię Dubler oraz
zaproponowali prosty projekt osiedli dla osób powracających do kraju.
Architektki z organizacji pozarządowej Urban Forms zmieniły szkołę w Lwowie w hostel dla
osób przesiedlonych. Wiele projektantek i projektantów myśli o przyszłości – o tym jak odbudować
zniszczone miasta i wsie.
Wojna i inne nagłe kryzysy dają okazję do zastanowienia się nad istotą naszego zawodu. Co,
jako projektantki, możemy zrobić, aby pomóc? Jak tworzyć z realną korzyścią dla społeczeństwa?
Na szczęście już dawno przestałyśmy/przestaliśmy myśleć jak niektórzy moderniści, którzy w wojnie
upatrywali szansę na realizację swoich nieskromnych wizji urbanistycznych. Naszym nowym guru jest
Shigeru Ban ze swoim słynnym PPS czyli Paper Partition System, dzięki któremu, za pomocą
kartonowych tub i bel płótna, można zapewnić odrobinę prywatności osobom nocującym
tymczasowo w dużych pomieszczeniach halowych.
W tym numerze przedstawiamy architektki, które obok swojej komercyjnej działalności
czynnie pomagają, tworząc (często wolontaryjnie) oddolne projekty. Mamy nadzieję, że zainspirują
Was do działań.

Patrycja Mróz, bez tytułu

#katastrofy
Marina Tabassum to pakistańska architektka. Działa komercyjnie, tworząc obiekty mieszkaniowe i
użyteczności publicznej. Meczet w Dhace autorstwa jej biura zdobył w 2016 roku nagrodę Agi Khana.
Tabassum wraz z zespołem zajmuje się też pomocą osobom uchodźczym.
W związku ze zmianami klimatycznymi Pakistan mierzy się z problem zalewania ogromnych terenów
delty Gangesu. Dla osób mieszkających na tych terenach Tabassum opracowała tani system
bambusowych domów na palach. Architektka czynnie działa w obozach dla prześladowanych
Rohingja.

#wojna i jej skutki
Joana jest architektką i współzałożycielką inicjatywy Catalytic Action, która poprzez projektowanie
wspiera dzieci dotknięte kryzysem uchodźczym. Fundacja realizuje projekty głównie w rodzinnym
Libanie, gdzie ponad 25% ludności stanowią uchodźcy i uchodźczynie. Catalytic Action zaprojektował
i zrealizował wiele placów zabaw dla dzieci, mających na celu m.in. integrację lokalnych dzieci
libańskich z najmłodszymi Syryjczykami i Syryjkami. Na uwagę zasługuje również to, w jaki sposób
place zabaw są budowane. Wykorzystuje się tu lokalne materiały, a do pracy zaprasza wolontariuszy
i wolontariuszki oraz osoby z lokalnej społeczności, które oprócz wynagrodzenia zyskują również
nowe, praktyczne kompetencje.

#odbudowa po wojnie
Marwa Al-Sabouni pochodzi z Syrii, a dokładnie z Homs. Jest architektką i urbanistką, a o miastach
również pisze książki. Jej badania i projekty dotyczą alternatywnych metod odbudowy powojennej –
osiedli i dzielnic – w trosce o tożsamość miejsca i integrację społeczną. Obecnie prowadzi również
najważniejszy portal informacyjny o architekturze w języku arabskim.

#poprawa jakości życia osób wykluczonych

Swati Janu pochodzi z Indii. Jest architektką, publicystką i artystką społeczną. Założyła inicjatywę
Social Design Collaborative. W swoich projektach podejmuje tematy prawa do mieszkania czy
nieformalnej zabudowy mieszkaniowej. Jej działania społeczne mają na celu aktywizację lokalnej
społeczności i jej edukację w zakresie architektury i budownictwa. Równolegle wykłada na Ambedkar
University w Delhi i School of Planning and Architecture w Delhi.

#architektoniczna prewencja
W Polsce w okresie PRL-u powstawało wiele obiektów z myślą o trwającej zimnej wojnie. Przy
projektowaniu budynków szkół, tzw. tysiąclatek, brano pod uwagę możliwość ich łatwego
przekształcenia na szpitale polowe. Większość z nich była również wyposażona w schrony
przeciwlotnicze. Schrony stanowiły nieodłączną część projektów urbanistycznych takich założeń jak
Sady Żoliborskie Haliny Skibniewskiej.
Na koniec, w związku z działaniami podejmowanymi w Polsce w obliczu wojny w Ukrainie, BAL dzieli
się z Wami swoimi pierwszymi przemyśleniami:
1. Warto podczas projektowania jakiejkolwiek kubatury zadać sobie pytanie o to, czy nasz
obiekt będzie mógł funkcjonować bez prądu oraz jako mieszkanie.
2. Dostęp do prądu i internetu należy do potrzeb podstawowych, zaraz po zapewnieniu
posiłku i dachu nad głową.
3. Wymagania polskiego prawa budowlanego i warunków technicznych w zakresie
minimalnej liczby sanitariatów są niewystarczające. Każdy kolejny kryzys jest tego
naocznym dowodem.
4. ***** faszystów i kolonializm.