![](https://nn6t.pl/wp-content/uploads/2022/06/d15-fridericianum-el-warcha-kassel-2022-foto-frank-sperling-001-1600x1067.jpg)
Nowe tory myślenia
czerwiec-wrzesień
Berlin i Kassel
Ten rok obfituje w wielkie cykliczne wydarzenia artystyczne. Obok Biennale Sztuki w Wenecji i Manifesta, które w tym roku zawita do stolicy Kosowa – Prisztiny, aż dwie spośród najważniejszych prezentacji sztuki odbędą się u naszych zachodnich sąsiadów. Kader Attia, kurator dwunastej edycji Berlin Biennale zwraca uwagę na ostatnie dekady, w których zintensyfikowały się procesy dekolonizacyjne. Wystawy i wydarzenia w ramach biennale koncentrują się na uwalnianiu wiedzy, myślenia i działania z kolonialnych wzorców poprzez kwestionowanie istniejących punktów widzenia i oduczanie się „oczywistości”. Attia deklaruje, że bardziej niż przyszłość po dekolonizacji interesuje go sam proces i to, co i jak możemy zrobić teraz. Stąd hasło tegorocznej edycji: „Still Present!”. Piętnasta edycja documenta w Kassel, dzięki tegorocznym dyrektorom artystycznym wydarzenia: ruangrupa, również skupia się na tym, co teraz, ale używając innej soczewki – indonezyjskiego pojęcia lumbung. To zarazem model artystyczny, jak i ekonomiczny, zakorzeniony w takich zasadach, jak kolektywność i wspólne korzystanie z zasobów. Poprzez ideę lumbung budowane były wszystkie elementy wystawy, o której sam kolektyw mówi tak: „Chcemy stworzyć zorientowaną globalnie, opartą na współpracy i interdyscyplinarną platformę sztuki i kultury, która będzie funkcjonować także po upływie 100 dni trwania piętnastej edycji documenta. Nasze podejście kuratorskie dąży do stworzenia innego modelu wspólnego korzystania zasobów – w sensie ekonomicznym, ale także w odniesieniu do idei, wiedzy, programów i innowacji”. Oba wydarzenia polecamy szczególnie z biletem 9-Euro-Ticket, pozwalającym na wakacyjne podróżowanie kolejami po Niemczech za 9 euro za cały miesiąc.
Berlin Biennale
10.06–18.09.2022
documenta fifteen
Kassel
18.06–25.09.2022
![](https://nn6t.pl/wp-content/uploads/2022/06/d15-fridericianum-el-warcha-kassel-2022-foto-frank-sperling-001-1600x1067.jpg)
documenta fifteen: El Warcha, Clever ways of stacking chairs, 2022, widok instalacji, Fridericianum, Kassel, 11.06.2022, fot. Frank Sperling